Ekonomizm

7.11.2018

      Yorum   

AUZEF | Uygarlik Tarihi 5. Hafta Özet

Uygarlıak Tarihi

UYGARLIK TARİHİ 5. HAFTA


5. ESKİ ANADOLU TARİHİ VE UYGARLIĞI


5.1. HİTİT ÖNCESİ ANADOLU:HATTİ VE DİĞER KRALLIKLAR


Anadolu, Asurların Anadolu'da ticaret kolonileri kurmasıyla yazı ile tanışmış ve tarihsel dönemlere girmiştir. Bu dönemde, Anadolu'da birbirinden bağımsız küçük krallıklar vardı. En önemli krallık Purushanda idi. Diğer krallıklar; Hatti, Mama, Urşu, Landa, Zalpa ve Kuşşara,

5.2. HİTİTLER


M.Ö. 3000 yıl sonlarına doğru Anadolu'ya göç eden Hititler, buradaki yerli halklara karışarak başkenti Hattuşa olan büyük bir devlet kurmuşlardır. Hitit tarihi iki devreye ayrılır: Eski Krallık Dönemi ve Yeni Krallık Dönem. Eski Krallık Döneminin en parlak çağı I. Hattuşili ve torunu I. Murşili dönemidir. Yeni Krallık Dönemi I. Tudhaliya ile başlar. İmparatorluk I. Şuppilitiuma döneminde altın çağını yaşamıştır. Mısır ile çatışmalar yaşamış ve M.Ö 1274 yılında Şuppilitiuma'nın ardıllarından Muwatalli ve Mısır Kralı II. Ramses, Kadeş'te karşı karşıya gelmişlerdir.

5.3. FRİGYALILAR


Frigler, Hitit İmparatorluğu'nun yıkılmsının ardından Güneydoğu Avrupa'dan Anadolu'ya göç etmişlerdir. 8. yy. da başkenti Gordion olan bir krallık kurmuşlardır. Hint-Avrupa diline mensup bir dil konuşan Frigler, Yunan alfabesinden uyarladıkları bir yazı kullanıyorlardı. Not: En önemli tanrıçaları Kybele idi. Frig, Güneş Tanrısı Sabazios ve Ay Tanrısı Men'de en tanınmış Frig tanrılarındandır.

5.4. LİDYALILAR


Anadolu'nun batısında, Gediz ve Menderes Nehirleri arasında kalan bölgeye antik çağda Lidya, bu topraklarda yaşayanlara da Lidyalılar denilmiştir. Lidyalılar, Kızılırmak yakınlarında Medlerle savaşırken güneş tutulmuş, bunun üzerine savaşa son verilerek Kızılırmak'ın Lidya ve Medlerle sınır olmasını öngören bir antlaşma imzalanmıştır. Lidyalılar tarihte ilk madeni parayı (sikke) icat edenlerdir. Lidya kralları, toprağın yığılmasıyla oluşan tümülüslere gömülürdü.

5.5. URARTULAR


Başkenti Tuşpa'dır.a Uzun kanallar ve muazzam su bentleri içeren gelişmiş sulama projeleri; Urartu tarımına hayat vermiştir. Urartu ekonomisinin diğer bir önemli kaynağı madencilikti. Urartuların baş tanrısı Haldi idi. Diğer önemli Urartu tanrıları; Fırtına Tanrısı Teişeba ve Güneş Tanrısı Şiviri idi.
      Yorum   

AUZEF | Uygarlik Tarihi 4. Hafta Özet

Uygarlıak Tarihi

UYGARLIK TARİHİ 4. HAFTA ÖZET


4. İRAN TARİHİ VE UYGARLIKLARI



4.1. ELAMLAR


Sümerler ve Akadlar ile birçok savaş yapmışlardır. Başkenti Susa şehri olan Elamlar, bilim ve teknikte ileri olmamalarına rağmen, güzel sanatlar, süsleme ve madencilik alanında büyük gelişme göstermişlerdir. Tarımla ilgilenen Elamlar çok tanrılı dinlere inanmışlardır. Devletleri, site şehir devletleri şeklindedir.

4.2. MEDLER


Medler ilk kez Asur kralı III. Salmaneser'in dönemindeki yazılarla 'Mada' adı ile kaydedilmişlerdir.
Yeni Babillilerle birleşerek Asur Krallığı'nı yıkan Medler, Anadolu'dan Afganistan'a kadar büyük bir arazide imparatorluk kurmuşlardır. Lidyalılarla Kızılırmak Savaşı yapmışlardır.

4.3. PERSLER


I. Dorius, İstanbul Boğazı üzerinden Avrupa'ya geçerek Tuna ötesinde İskitlere karşı seferler düzenledi. Bu seferler esnasında Makedonya Krallığı, Pers hakimiyetini tanımak zorunda kaldı.
I. Dorius, Pers İmparatorluğu'nu satraplık adı verilen eyaletlere bölmüş ve eyaletlerin başına Sateap unvanlı Pers aristokratlarını atamıştır.

Not: Batı Anadolu'da Daskyleion ve Sardes iki önemli satraplığın başkentleriydi.

4.4. SELEVKOSLAR


Büyük İskender, Pers İmparatorlupu'nu yıktıktan çok kısa bir süre sonra, arkasında varis bırakamadan öldü. Bu yüzden devlet, generalleri tarafından paylaşıldı. Bu generallerden Selevkos, Balkanlar'dan Hindistan'a kadara olan bölümü aldı. Generaller, birbirlerine karşı üstünlük sağlamak için sürekli savaşıyorlardı. Mısır bölgesinin kralı Ptolemaios, Büyük İskender'in naibi Perdikkas'ın ölümüne yol açan bu savaşlara karşı çıkmıştır. Bu karşı çıkış sonucu İskender İmparatorluğu yeni bir bölünme yaşamıştır. Bu bölünmeye Triparadisus Bölünmesi denir. Selevkos, hükümdarlığını resmen M.Ö 312 yılında Babil'de ilan etmiştir.

4.5. PARTLAR


Orta Asya kökenli olan Partlar, Selevkoslara başkaldırarak bağımsızlıklarını kazanmış ve en parlak çağlaronda imparatorluğun sınırlarını, İndus'tan Fırat'a kadar genişletmişlerdir. Ağır süvariyi icat eden Partlar, bundan dolayı Roma İmparatorluğu'nun doğudaki en büyük düşmanı olmuşlardır.

Not: PArtların zenginlik kaynaklarından biri de Çin ve Roma arasında yapılan İpek Yolu ticareti idi.


4.6. SASANİLER


Sasani Hanedanı, 3. yy.başlarında bugünkü İran'ın Persis eyaletinin hükümdarlığını ele geçiren tanrıça Anahita'yı takip eden rahiplerin soyundan gelen I. Ardeşir tarafından Persis'te Istakhr şehrinde kurulmuştur. Orta Asya'da göçebe Türk devletlerinin verdikleri zarar üzerine,Türklerin ilerlemelerini durdurabilmek için Çin ve Sasani Devleti arasında işbirliği olaral adlandırılabilecek girişimler olmuştur. Sasaniler, ilk Arap-İslam ordularının tehditlerine karşı hiçbir zaman yeterli bir direniş oluşturamadılar. Hz. Ömer bin Hattab'ın halifeliği sırasında bir Müslüman ordusu 637 yılında Rüstem Farrokhzad komutasındaki kendinden daha büyük bir orduyu Kasidiye Savaşında mağlup etti ve Ktesifon'u kuşattı.

Not: Sasaniler ve Romalılar arasındaki mücadele, Kur'an-ı Kerim'de Rum Suresi'ne konu olmuştur.
      Yorum   

AUZEF | Uygarlik Tarihi 3. Hafta Özet

Uygarlıak Tarihi

UYGARLIK TARİHİ 3. HAFTA ÖZET

3. ESKİ MISIR TARİHİ VE UYGARLIĞI



3.1. ESKİ HANEDAN DÖNEMİ


Mısır başlarda iki ayrı bölgeden oluşuyordu. Yukarı Mısır'ın kralı Menes, delta bölgesini fethederek Mısır'ı birleştirdi. Başkent, Abydos'tan Memphis'e taşındı. Mısır medeniyetinin özellikle sanatı, mimarisi ve dini pek çok yönden bu dönemde şekillenmiştir. Otonom köyler bu dönemde birleşmiştir.

3.2. ESKİ KRALLIK


Bu dönemde merkez teşkilat oldukça güçlüydü. Özellikle 5. Hanedan döneminde hükümdarlar Ra'nın çocukları olarak takdim edilmişlerdi. Eski Krallık Dönemi, Piramitler Çağı olarak da bilinir.
İlk piramit, 3. Hanedan döneminde İmoteph tarafından 3. Hanedan kralı Djoser için inşa edilen basamaklı piramittir. En büyük piramit, Keops piramitidir. 5. Hanedan döneminde taşra teşkilatı yöneticilerinin ve rahiplerin güçlenmesine paralel olarak merkezi yönetim zayıflamaya başlamıştır ve 6. Hanedan döneminde Eski Krallık Dönemi sona ermiş, birinci ara dönem başlamıştır.

3.3. ORTA KRALLIK


Teb, bu dönemin Mısır başkenti olarak bilinir. Bu dönemde firavunların gücü bir önceki döneme göre daha azdı. Firavunlar, görkemli anıt mezarlara değil, kayaya oyulmuş mezarlara gömülüyorlardı.
Mısır, yaklaşık M.Ö. 1650 tarihinde Doğu Akdeniz'den gelen toplulukların istilasına uğradı. Mısır kaynaklarında Hyksos olarak adlandırılan bu gruplar, verimli delta bölgesini ele geçirerek burada başkenti Avaris olan bir krallık kurdular. Hyksosların bu işgali ile Mısır ikinci ara döneme girdi.

3.4. YENİ KRALLIK


18. Hanedanın kurucusu I. Ahmosis, Hyksosları yenerek Delta bölgesini fethetti ve Mısır'ı tekrar birleştirdi. Bu dönem Mısır uygarlığının en geniş sınırlarına ulaştığı en ihtişamlı dönemidir. Bu hanedanın üyelerinden kadın firavun Haçepsut, güneyde Punt ülkesine, I. Tutmotis Filistin'e başarılı seferler düzenlemiştir. IV. Amenhotep, Mısır'ın geleneksel dinini dışlayarak tek tanrılı bir din tesis etmeye çalışmıştır. Akhenaten'in ardılı Tutankhamun genç yaşta ölmesine karşın mezarı yağmalanmadan günümüze ulaşan tek firavundur.

3.5 MISIR KÜLTÜR VE UYGARLIĞI


Eski Krallık Dönemi firavunları piramitlere, Yeni Krallık Çağı firavunları, Teb'in karşı kıyılarında yer alan Krallar Vadisi'nde yer altına oyulan oda mezarlara gömülmüşlerdir. Mısır'da mumyalama genelde hükümdar ve soylulara has bir uygulamaydı. Mumyalama işleminde bir tek kalp vücutta
bırakılırdı.

6.11.2018

      Yorum   

AUZEF | Uygarlik Tarihi 2. Hafta Özet

Uygarlıak Tarihi

UYGARLIK TARİHİ 2. HAFTA ÖZET


2. ESKİ MEZOPOTAMYA TARİHİ VE UYGARLIĞI


Mezopotamya, Fırat ve Dicle Nehirleri arasındaki verimli bölgedir. Yukarı Mezopotamya, Akad, Asur ve Mitannilere; Güney Mezopotamya ise Sümer Şehir Devletleri, Babil Krallığı, Kassitler ve Khaldelilere ev sahipliği yapmıştır.


2.1. SÜMERLER


Her şehrin bir baş tanrısı ve ensi ya da lugal unvanlı bir yöneticisi vardı. Dönemin en önemli Sümer şehirleri; Kiş, Ur, Uruk, Lapaş, Umma ve Nippur'du. Çivi yazısını, tekerleği ve 60'lık matematik sistemini bulmuşlardır.

Not1: Lagaş kralı, Urukagina, bilinen ilk kanun koyucudur.
Not2: Kerpiçten yapılmış, basamaklı yüksek tapınaklar ziggurat olarak adlandırılmaktaydı.


2.2. AKADLAR



Kış şehrinin sarayında Kral Urzababa'nın baş muhasebecisi olan, Sami halkına mensup Sargon, M.Ö. 2350 yılında bir savaştan yenik dönen kralına darbe düzenleyerek tahta geçmiştir. Sami kültürünü temel alarak, kendi kültürleriyle bütünleştiren Akadlılar, büyük bir medeniyet geliştirdiler. Böylece dünyada ilk kez bu kadar geniş bir alan üzerinde, merkezi bir devlet kuruldu. İlk düzenli ordu sistemini kurdular.


2.3. III. UR HANEDANI



Sümerlerin meşhur şehri Ur'un III. Hanedanı tarafından kurulmuştur. Hanedanın en önemli krallarından Şulgi, imparatorluğun sınırlarını genişletmiş ve politik, idari ve ekonomik reformlar yaparak merkezi yapıyı güçlendirmiştir. İç mücadeleler, Elam istilaları ve Amurru göçleri sonucu M.Ö. 2000 civarında yıkılmıştır.

Not: III. Ur Hanedanı dönemi ''Yeni Sümer Dönemi'' ya da ''Sümer Rönesans Çağı.22 olarak da bilinir.


2.4. AMURRULAR



Amurru kelimesi Akadcadır. Suriye'nin kuzeyinde, Babilonya'dan Palmira vahasına yerleşmiş bir Sami kavmi oldupu bilinmektedir. Sanat eserleri; batı ve fırtına tanrısı Amurru'yu temsil eden silindirler, Kral Hammurabi'nin kanununu ihtiva eden stel.


2.5. ESKİ BABİL DÖNEMİ



Amurrular, Ur Hanedanının yıkılmasından yaklaşık yüz yıl sonra Babil'de bir krallık kurdular. Babil'deki Amurru krallığının en meşhur kralı Hammurabi, Güney Mezopotamya'yı birleştirerek krallığı büyük bir imparatorluk haline getirdi. Hammurabi, büyük bir fatihten ziyade bir kanun koyucu olarak bilinir. Hitit kralı I. Mureili, Babil'i fethedip yağmaladı ve Babil Krallığına son verdi.

Not: Hammurabi Kanunları, kısasa kısas özellikleriyle dikkat çekmektedir.


2.6. ASURLULAR (ESKİ ASUR DÖNEMİ)



III. Ur Hanedanı'nın yıkılmasının ardından bağımsızlığını kazanan kent, Kuzey Mezopotamya'da önemli bir güç haline gelmiştir. Başkenti Nİnova'dır. İlkçağda, Ortadoğu'nun en büyük imparatorluklarından biri olmuştur. Anadolu'da koloniler kurmuş, Anadolu'ya yazıyı taşımıştır. Anadolu'ya kalay satmışlardır. Anadolu'da çok sayıda karum (ticaret kolonisi) ve wabatarum (küçük konaklama yerleri) kurmuşlardır. Anadolu'daki en önemli Asur karumu Kayseri, Kültepe yakınlarındaki Kaneş'te idi.


2.7. KASSİTLER



Zagros dağlarından güneye inerek Mezopotamya'da devlet kuran dağ kavmidir.
M.Ö. 16. yy.da Kassit devletinin başına geçen krallar şunlardır: Barnaburiaş I, Kastiliyaş III, Ulam Buriaş, Agum III. 1158 yılında İran'dan gelen Elamlar, Babil'i fethederek Kassit krallığına son vermiştir.


2.8. ARAMİLER



1100 yılından itibaren göçebe Aramiler, Kuzey Suriye'den, Mezopotamya'ya girmeye başladılar. Şehirleri ele geçiremediler ve kırsal alanlara yerleştiler.


2.9. YENİ ASUR KRALLIĞI



İmparatorluk içindeki halkları korku ve tehcir yoluyla kontrol altında tutan Asurlular, iç çekişmeler sonucu zayıflamış ve Babil ve Med ordularının Niniveh'i fethetmesinden kısa bir süre sonra yıkılmıştır.
Sargon, Esarhaddon, Asurbanipal gibi kralların döneminde en parlak çağlarını yaşamışlardır.

Not: Her ne kadar Asurlular savaşçı bir toplum olarak bilinmekteyse de, Asur Kralı Asurbanipal'ın kütüphanesi meşhurdu.


2.10. YENİ BABİL KRALLIĞI



Babil'i ele geçiren Kalde kabilesinin lideri Nabopolassar, Mezopotamya tarihinin en önemli krallıklarından birini kurmuştur. Dağlık İran'dan gelen eşi için Babil'in Asma Bahçeleri'ni inşa ettirmiştir.
      Yorum   

AUZEF | Uygarlik Tarihi 1. Hafta Özet

Uygarlıak Tarihi

UYGARLIK TARİHİ 1. HAFTA ÖZET 


1. TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR VE UYGARLIĞIN DOĞUŞU


1.1. TEMEL KAVRAMLAR



1.1.1. UYGARLIK NEDİR?


Uygarlık, Arapçadan türetilen medeniyet ve batıda kullanılan civilization kavramlarının günümüz Türkçesindeki karşılığıdır.

1.1.2. ÇAĞ NEDİR?


Çağ kavramı, sosyal bilimler ve özellikle de tarihçiler tarafından, insanoğlunun belirli bir bölgede, belirli bir dönemde yaşamış, geliştirmiş veya değiştirmiş olduğu maddi, kültürel, sosyal, ekonomik tüm sosyal olguları ve maddi kültürel değişim ve gelişim süreçlerini içine alır.

1.1.3. KÜLTÜR NEDİR?


Kültür, bir topluluk, bir toplum veya millete nesilden nesile aktarılan, herhangi bir işi genel olarak yapış, herhangi bir olaya genel olarak bakış ve herhangi bir durumda genel olarak davranış tarzlarını kapsar.


1.2. TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR



1.2.1. TAŞ ÇAĞI (M.Ö. 2 500 000 - 5 500)


1.2.1.1. PALEOLİTİK DÖNEM (ESKİ TAŞ ÇAĞI)


Taş aletlerle avcılık ve toplayıcılık yapılıyordu.
Yerleşik hayat yoktu.
Türkiye'de paleolitik yerleşimler: Küçükçekmece'de Yarımburgaz Mağarası, Antalya'da Karain Mağarası ve Beldibi Mağarası.


1.2.1.2. MEZOLİTİK DÖNEM (ORTA TAŞ ÇAĞI)


Son buzul çağı sona erdi.
Bitki ve hayvan türleri değişti.
Daha gelişmiş silahlar yapıldı.
Mikrolikt olarak adlandırılan obsidyen ve çakmak taşından küçük taş aletler yapıldı.

1.2.1.3. NEOLİTİK DÖNEM (YENİ TAŞ ÇAĞI)


İnsanlık tarihinin dönüm noktasıdır.
İlk defa hayvan evcilleştirildi.
Tarım başladı.
İlk yerleşim yerleri ortaya çıktı
Batı Şeria'da Tericho (Eriha), Suriye'de Abu Hureyya, Türkiye'de Halkan


1.2.2. MADEN ÇAĞI


1.2.2.1. BAKIR ÇAĞI (KALKOLİTİK)


Yerleşim, nehir vadilerine taşındı.
Setler ve sulama kanalları inşa edildi.
Nüfus arttı.
İlk defa şehirler ortaya çıktı.
Yazı bulundu.

1.2.2.2. TUNÇ-BRONZ ÇAĞI


Anadolu'da kalkolitik çağın sonunda, kalay ve bakırın karışımından oluşan tunç kullanımı görülmeye
başlanmıştır.

1.2.2.3. DEMİR ÇAĞI


En iyi aletler ve silahlar çelikten yapıldı.


1.3. UYGARLIĞIN DOĞUŞU


Tarım ilerledi, şehirler büyüdü. İnsanlar, iş ve mesleklerde uzmanlaştı. Böylece uygarlıklar ortaya çıkmaya başladı. Kaynak ve imkanlara sahip olmayanlar, olanlara karşı saldırılar, ve bunlara karşı savunma veya saldırı ihtiyacı, toplumda, ekonominin ve tabakalaşmanın ortaya çıkışı gibi etmenler de uygarlığın doğuşunda etkili olmuştur.
İlk devletler, Mezopotamya, Mısır, İndus Vadisi, Çin, Orta ve Güney Amerika'da kurulmuştur.

5.11.2018